Twórca osteopatii, Andrew T. Still mawiał: „Osteopata jest tylko ludzkim mechanikiem, który powinien zrozumieć wszelkie prawa zarządzające jego silnikiem i przez to opanować chorobę”. Wychodził z założenia, że podstawą wszystkiego jest anatomia i fizjologia. Czy ból barku może mieć inne podłoże niż uraz fizyczny? W praktyce terapeutycznej, opartej o holistyczne podejście do pacjenta i jego dysfunkcji, by faktycznie pomóc, ważne jest pełne zrozumienie problemu i znalezienie przyczyny. Dogłębna znajomość anatomii prawidłowej, poznanie wszystkich „co?”, „gdzie?”, „dokąd?”, „którędy?, „z czym?” jest kluczem do tego procesu. Nałożenie na to wiedzy z zakresu fizjologii, mówiącej o współzależnościach tych struktur, o mechanizmach sterowania i efektach konkretnych procesów zachodzących w ciele człowieka, daje nam możliwość użycia tego „klucza” by zrozumieć chorobę czy problem z jakim przychodzi pacjent. Czyli, że ten bark co mnie boli to nie bark?
Wpływ przepony na moje zdrowie, po raz kolejny
Jak bumerang wraca temat który już poruszaliśmy, a mianowicie przepona. To, w jaki sposób ona pracuje, lub my nią pracujemy, jest niezwykle istotne dla naszego zdrowia. Każdy z elementów może wpłynąć na nasze prawidłowe funkcjonowanie: jej złożona budowa, współzależności z głównymi naczyniami krwionośnymi, pniami nerwowymi czy narządami wewnętrznymi oraz szereg funkcji organizmu. Dla tych wszystkich składowych, kluczowe jest sprawne działanie przepony. By sprawnie działać, przepona musi mieć zapewnioną odpowiednią impulsację z układu nerwowego. Przepona jest unerwiana ruchowo przez nerw przeponowy. Przyjrzyjmy się zatem trochę bliżej anatomii i fizjologii nerwu przeponowego. Ale dalej mówimy o barku, tak?
Praca nerwu przeponowego
Nerw przeponowy jest najdłuższym nerwem splotu szyjnego (większość włókien wychodzi z poziomu C4 kręgosłupa szyjnego, ale dochodzą również z poziomu C3 i C5; nerw prawy od lewego różni się nieco przebiegiem). Ruchowo zaopatruje przeponę, czuciowo (czyli skąd zbiera informację, i na tym aspekcie będziemy się skupiać) natomiast opłucną (przeponową, śródpiersiową i osklepek opłucnej), osierdzie oraz otrzewną przepony, wątroby, woreczka żółciowego oraz trzustki.
Połączenia nerwu przeponowego a potencjalny ból barku
Ważne są również połączenia nerwu przeponowego z nerwem podobojczykowym (zaopatrującym mięsień podobojczykowy; wpływ na mechanikę oddychania oraz obręcz stawu barkowego przez I. żebro oraz obojczyk), jak również innymi nerwami splotu ramiennego (m.in. nerw pachowy, nadłopatkowy czy mięśniowo-skórny) oraz układem współczulnym (połączenie z pniem współczulnym oraz splotem trzewnym). To po krótce daje nam trochę pełniejszy obraz skąd zbiera informację nerw przeponowy i dysfunkcja w jakim obszarze może mieć wpływ na jego nieodpowiednią pracę wykonywaną na rzecz naszego organizmu. Należy w tym momencie dodać że dermatom C4 (obszar unerwienia segmentalnego skóry) znajduje się w okolicy obojczyka, stawu barkowo-obojczykowego oraz wału mięśnia czworobocznego („kapturowego”). Chwila, chwila – ale dalej piszemy o dolegliwościach mojego barku?
Działanie nerwu przeponowego a ból barku
W artykule przeglądowym z 2020 autorzy skupili się na połączeniu nerwu przeponowego z bólem okolicy stawu ramiennego. Zaznaczyli, że istnieje bardzo silny związek pomiędzy przeponą a okolicą stawu ramiennego poprzez połączenie nerwu przeponowego z gałęziami splotu ramiennego (zaopatrującymi ruchowo mięśnie stawu ramiennego i czuciowo torebkę stawu ramiennego). Okazuje się, że wśród pacjentów po przebytej operacji w obrębie obszaru unerwianego czuciowo przez nerw przeponowy występowała bardzo duża liczba incydentów bólu w okolicy stawu ramiennego.
Ból barku – wyniki badań
Co ciekawe, po operacji w obrębie klatki piersiowej aż 97% badanych odczuwało takie dolegliwości (śródpiersie oraz osierdzie)! Wysokie wyniki mieli także pacjenci po zabiegach laparoskopii – około 71%, a po cesarskim cięciu nawet 40% pacjentek uskarżało się na ból w okolicy kompleksu barkowego (w obu przypadkach źródłem bólu może być ingerencja w integralność otrzewnej).
Autorzy zauważają również, że ważne jest by zwrócić uwagę na przebieg nerwu przeponowego oraz na struktury, które mogą wchodzić z nim w interakcje na obwodzie. Są to: otwory międzykręgowe C3-C5, mięśnie pochyły przedni i mostkowo-obojczykowo-sutkowy, przestrzeń pomiędzy I. żebrem a obojczykiem, górny otwór klatki piersiowej, śródpiersie, mięsień przeponowy czy narządy wewnętrzne.
Jeżeli chodzi o narządy wewnętrzne dolegliwości z reguły umiejscawiają się po tej samej stronie po której leży dany organ. Zatem kamica woreczka żółciowego lub dysfunkcja w obrębie wątroby będzie odczuwalna po stronie prawej, natomiast zapalenie osierdzia lub dysfunkcje w obrębie żołądka – po stronie lewej. Zwracają tym samym uwagę że podczas terapii pacjentów z bólem okolicy stawu ramiennego należy uwzględnić wszystkie te okolice.
Recepta na ból barku
Tak więc, jeżeli nie przewróciłaś/eś się na bark, nie masz wielkiego psa który szarpie Cię na spacerach, nie wykonałeś dzień wcześniej 300 pompek lub rzutów kamieniem do wody bez rozgrzewki, a boli Cię bark – czas się nad tym głębiej zastanowić. Z drugiej strony pamiętaj – nie każdy ból okolicy lewego barku to zawał serca (teraz już powinniście wiedzieć dlaczego lewego😊). Jeżeli macie wątpliwości lub czujecie że problem leży głębiej Wasz osteopata powinien pomóc w tej kwestii. 😊
Bibliografia
- Fernández-López I, Peña-Otero D, Ángeles Atín-Arratibel Marí, Eguillor-Mutiloa Marí, Influence of the phrenic nerve in shoulder pain: A systematic review, International Journal of Osteopathic Medicine (2020), doi: https://doi.org/10.1016/j.ijosm.2020.03.003.
Komentarzy