Szacuje się, że na całym świecie używa się średnio ponad 100 popularnych przypraw. Gdy wraz z sezonem gwiazdkowym „ruszamy” ze świątecznym gotowaniem w naszej domowej spiżarni nie może zabraknąć kliku tradycyjnych, typowo świątecznych ziół. To w końcu za ich sprawa przyrządzane potrawy nabierają charakteru, a po domu roznosi się magiczny aromat, wprowadzający wszystkich domowników w świąteczna aurę. Jak się okazuje przyprawy nie tylko nadają niepowtarzalnego smaku i zapachu kuchennym dokonaniom, a stanowią także bogactwo drogocennych właściwości. Warto, więc przy zbliżającej się okazji dowiedzieć się co dobrego mają do zaoferowania te, po które tak często sięgamy w świątecznym okresie.
7 świątecznych przypraw dla smaku i zdrowia
Przyprawy świąteczne głównie kojarzą się nam ze smakiem i zapachem, którego doświadczamy konsumując posiłki. Mało kto myśli o nich jak o naturalnych związkach roślinnych z bogatą historią w medycynie tradycyjnej. Może ku zaskoczeniu, właściwości większości przypraw są szeroko przebadane i zaskakują swoim wartościowym wpływem na nasz organizm. W związku z tym przygotowaliśmy dla was 7 przypraw, których obecność w Wigilijnych daniach jest obowiązkowa. Ich wykorzystanie może sprawić, że święta będą zarówno cudownym czasem z bliskimi, jak i dużą dawką zdrowia.
1. Cynamon
W średniowieczu stosowany był w leczeniu schorzeń, takich jak kaszel, zapalenie stawów i ból gardła. Dziś natomiast cynamon jest prawdopodobnie w okresie nie tylko świątecznym, ale i zimowym najczęściej kupowany w porównaniu do innych przypraw. To bowiem tradycyjny składnik pierników, grzanego wina oraz ciast i deserów czekoladowych. Ciężko sobie wyobrazić świąteczne wypieki bez jego obecności. Tym bardziej cieszy wiadomość, że cynamon ma naukowo udowodnione działanie:
– przeciwutleniające, za sprawą zawartości silnych antyoksydantów, takich jak polifenole. Ich ilością przewyższa nawet czosnek, czy oregano.
– przeciwzapalne; co zmniejsza ryzyko wielu chorób
– przeciwlipemiczne
– przeciwbakteryjne
– przeciwnowotworowego; niewielkie badanie ukazują, że cynamon wydaje się być toksyczny dla komórek rakowych, powodując śmierć komórki.
Jak widać lista jest imponująca, a to jeszcze nie wszystko. Cynamon wiąże się również z obniżaniem poziomu cukru we krwi u osób chorych na cukrzycę typu 2. Zmniejsza bowiem ilość glukozy, która dostaje się do krwioobiegu po posiłku. Metaanaliza 10 randomizowanych, kontrolowanych badań wykazała, że przyjmowanie 120 mg na dobę do 6 g cynamonu dziennie przez około cztery miesiące doprowadziło do znacznego obniżenia poziomu glukozy w osoczu na czczo, wraz z poprawą profili lipidowych.
2. Imbir
Czy to jako składnik, świątecznego piernika, czy marynaty do ryby, lub po prostu zimowej herbatki, imbir zawsze staje na wysokości zadania. Jego szerokie zastosowanie odnajdujemy nie tylko w kuchni, ale i w medycynie tradycyjnej. W głównej mierze po imbir sięgamy, gdy dopadnie nas grypa lub przeziębienie. Jest to bardzo wskazane posunięcie. Przyprawa ta zawiera związek bioaktywny zwany gingerolem. Gingerol natomiast wykazuje silne działanie przeciwzapalne i przeciwutleniające. Między innymi jest pomocny w redukcji stresu oksydacyjnego, zwalczając wolne rodniki. Imbir to także tajna broń do walki z chorobami trawienia. W badaniu z 2011r. osoby z przewlekłą niestrawnością (bez znanej przyczyny), otrzymały albo kapsułki z imbirem, albo placebo. Godzinę później wszyscy dostali zupę. U osób, które otrzymały imbir, opróżnienie żołądka zajęło 12,3 minuty. U osób, które otrzymały placebo, zajęło to 16,1 minuty. Może być to szczególnie przydatna informacja w święta, gdy nasz układ trawienny niekiedy „przytłoczony” jest nadmiarem posiłków.
3. Goździki
Ich intensywny, specyficzny zapach chyba każdy rozpozna na kilometr. Dlatego też, goździki mają bogate zastosowanie w aromaterapii. Równie silne jak ich zapach są jakiego wartości prozdrowotne. Już w jednej łyżeczce zmielonych goździków znajduje się 55% naszego dziennego zapotrzebowania na mangan. Minerał ten jest niezbędny do utrzymania funkcji mózgu i budowy mocnych kości. Ponad to przyprawa ta jest jednym z najbogatszych źródeł przeciwutleniających związków fenolowych, takich jak eugenol, octan eugenolu i kwas galusowy, które wykazują silne działanie przeciwutleniające, przeciwbakteryjne i przeciwdrobnoustrojowe. Eugenol zdaje się być również szczególnie korzystny dla naszej wątroby. Jedno małe badanie wykazało, że przyjmowanie suplementów eugenolu przez 1 tydzień obniżyło poziom transferazy glutationu-S (GST), rodziny enzymów zaangażowanych w detoksykację (często będącej markerem chorób wątroby). Należy pamiętać, że w nadmiernych ilościach eugenol jest toksyczny.
Goździki świetnie sprawdzają się gdy chcemy lekko „ożywić” nasz danie. Używajmy go jednak oszczędnie, ponieważ może zdominować inne smaki.
4. Ziele Angielskie
Osoby, które nie spędzają zbyt wiele czasu na gotowaniu mogą być zaskoczone faktem, że ziele angielskie to podstawowy składnik m.in. ciasta orzechowego, keksu, czy jabłecznika. Podobnie jak w przypadku cynamonu i goździków, ziele angielskie zawiera związki przeciwutleniające w dużych ilościach. Badania i historia pokazują, że przyprawa ta bierze czynny udział w:
– poprawie zdolność trawienia, poprzez zwiększanie wydzieliny żołądkowo-jelitowej
– leczeniu wzdęć i niestrawności w tradycyjnych praktykach leczniczych.
– leczeniu siniaków i łagodzenia bólu mięśni i stawów (stosowany miejscowo).
– zabijaniu bakterii i grzybów.
Dodatkowo ziele angielskie zawiera duże ilości miedzi i żelaza, które idealnie poprawiają krążenie. Co ciekawe ziele angielskie można spożywać również w formie herbatki. Sprawdza się ona spożywana przed posiłkiem m.in. w unikaniu niezdrowych wahań poziomu glukozy we krwi.
5. Anyż
Anyż jest jedną z tych przypraw, którą albo się uwielbia, albo nienawidzi. Smakiem zbliżony do lukrecji często używany jest do dodawania smaku deserom i napojom. Mimo, że niektórym smak ten nie odpowiada warto mieć świadomość, że anyż należy do najstarszych roślin leczniczych, a z jego nasiona mają wszechstronne zastosowanie.
– Nasiona anyżu i olejek eteryczny anyżu wydają się być szczególnie skuteczne przeciwko niektórym szczepom grzybów, w tym drożdżakom i dermatofitom (rodzajowi grzybów, który może powodować choroby skóry).
– Anyż może złagodzić skutki uboczne (uderzeń gorąca) w trakcie menopauzy.
– Niektóre badania wykazały, że nasiona anyżu są pomocne nawet w leczeniu depresji. Jedno z nich przeprowadzone na 120 osobach, ukazało, że przyjmowanie kapsułki z 200 mg olejku anyżowego trzy razy dziennie znacznie zmniejszyło objawy łagodnej do umiarkowanej depresji.
6. Kardamon
Intensywny, lekko słodki kardamon sprawdza się zarówno w słodkich, jak i pikantnych przepisach. Od tysięcy lat używany był do wspomagania trawienia. Często bowiem miesza się go z innymi przyprawami leczniczymi, aby złagodzić dyskomfort, nudności i wymioty. Najnowsze badania coraz częściej łączą kardamon ze zdolnością do leczenia wrzodów i ochroną przed Helicobacter pylori. Co więcej, z nasion tej przyprawy pozyskiwany jest olejek kardamonowy. Jego głównym, aktywnym składnikiem jest natomiast „cineole”, silny środek antyseptycznym, skuteczny w walce z bakteriami jamy ustnej i Candida albicans. Kardamon może być także korzystny dla osób z wysokim ciśnieniem. W jednym z badań naukowcy podawali trzy gramy proszku kardamonu dziennie 20 osobom dorosłym, u których niedawno zdiagnozowano nadciśnienie. Po 12 tygodniach poziom ciśnienia krwi spadł do normalnego zakresu.
7. Gałka muszkatołowa
Ze względu na swój unikatowy, lekko orzechowy smak, gałki muszkatołowej nie może zabraknąć podczas przygotowywania świątecznych wypieków, mięs, czy grzanego wina. Zdecydowanie bardziej znana jest ona ze swoich walorów smakowych, niż zdrowotnych. Jednak ilość potężnych związków, których jest właścicielką zadziwia.
– Gałka muszkatołowa zawiera mnóstwo przeciwutleniaczy takie jak cyjanidyny, olejki eteryczne oraz związki fenolowe. Neutralizują one wolne rodniki, zapobiegając uszkodzeniom komórek i zmniejszając stres oksydacyjny.
– Pomaga zmniejszyć stan zapalny w organizmie, za sprawą związków przeciwzapalnych zwanych monoterpenami.
– Badanie w probówce wykazało, że ekstrakt z gałki muszkatołowej wykazuje silne działanie przeciwbakteryjne. Hamuje m.in. wzrost szkodliwych szczepów bakterii E.coli.
– Co ciekawe, gałka muszkatołowa jest czasami przyjmowana rekreacyjnie jako poprawiająca krążenie krwi w mózgu i sen.
Świąteczne przyprawy – podsumowanie
Przyprawy odgrywają kluczową rolę w sposobie gotowania. Przez swój niepowtarzalny aromat i esencję ich obecność, bądź brak ma ogromny wpływ na efekt końcowy potrawy. Warto więc przed rozpoczęciem świątecznego gotowania przejrzeć nasze szafki z przyprawami i uzupełnić ewentualne braki świeżymi nasionami. Dodadzą one nie tylko magii Bożonarodzeniowym pysznościom, ale i pomogą utrzymać nasz organizm w pełni zdrowia.
Bibliografia:
https://www.todaysdietitian.com/newarchives/1116p14.shtml
https://www.healthline.com/nutrition/11-proven-benefits-of-ginger
https://www.healthline.com/nutrition/benefits-of-cloves
https://www.healthbenefitstimes.com/allspice/
https://www.healthline.com/nutrition/anise
https://www.healthline.com/nutrition/cardamom-benefits
https://www.healthline.com/nutrition/nutmeg-benefits
Tagi: gotowanie, przyprawy, świąteczne przepisy, zdrowe święta
Komentarzy