Dynia to pulchne, pożywne pomarańczowe warzywo (choć co ciekawe, ze względu na posiadane pestki z naukowego punktu widzenia jest ona… owocem), które oprócz tego, że jest niskokaloryczne, to jest bogate w witaminy i minerały, które można znaleźć zarówno w miąższu, nasionach, liściach i soku.

Dynia należy do rodziny roślin z gatunku Cucurbita i  jest w dużej mierze postrzegana jako tradycyjna dekoracja na Halloween. Niewiele osób zdaje sobie jednak sprawę z tego, że jest ona zaliczana do grona superżywności, ze względu na szereg korzyści zdrowotnych, które zapewniają zawarte w niej mikroelementy.

 

Jakie wartości odżywcze ma dynia?

Dynia zachwyca zawartością przydatnych mikroelementów. Wystarczy powiedzieć, że składa się aż w 94% z wody, jeden kubek (245g) gotowanej dyni zawiera zaledwie 49 kalorii, a jednocześnie 2g białka i aż 3g poprawiającego trawienie błonnika. Z tego też powodu jest to jeden z pokarmów często rekomendowanych osobom, których celem jest redukcja wagi.

Warto dodać, że w tym samym kubku znajdziesz aż 245% dziennego zapotrzebowania na witaminę A, 19% dziennego zapotrzebowania na witaminę C czy 16% rekomendowanej dawki potasu. Ponadto, dynia jest również cennym źródłem witaminy B2 oraz witaminy E, oraz minerałów takich jak żelazo, mangan oraz miedź. Znajdziesz w niej także śladowe ilości magnezu, fosforu, cynku, kwasu foliowego oraz kilku innych witamin z grupy B.

Antyoksydanty w dyni

Wolne rodniki to cząsteczki wytwarzane w procesach metabolicznych organizmu. Pomimo, że są bardzo niestabilne, pełnią również kilka pożytecznych funkcji, takich jak np. likwidacja szkodliwych bakterii. Jednakże, nadmiar wolnych rodników w Twoim ciele tworzy stan zwany stresem oksydacyjnym, który jest powiązany z chorobami przewlekłymi, w tym z nowotworami oraz chorobami serca.

Dynie są bogatym źródłem przeciwutleniaczy, takich jak alfa-karoten, beta-karoten, luteina, zeaksantyna i beta-kryptoksantyna. Mogą neutralizować wolne rodniki, powstrzymując je przed uszkodzeniem komórek i rozwojem niebezpiecznych chorób (Ben-Amotz i Fishier 1998).

Badania przeprowadzone na próbówkach w warunkach laboratoryjnych, oraz kilka przeprowadzonych na zwierzętach wykazały, że wymienione wyżej przeciwutleniacze chronią skórę przed uszkodzeniami słonecznymi, zmniejszają ryzyko raka czy chorób oczu (Stahl i Sies 2012, Johnson 2002).

Należy jednak pamiętać, że potrzebna jest większa ilość badań na ludziach, aby móc z pełnym przekonaniem sformułować zalecenia zdrowotne.

 

W jakich schorzeniach dynia może być pomocna?

Minerały i witaminy zawarte w dyni mogą pomóc wzmocnić Twój układ odpornościowy. Wśród kluczowych wymienia się witaminę A, witaminę C, witaminę E, żelazo oraz kwas foliowy. Badania wskazują, że poza wspieraniem utraty zbędnych kilogramów (a pamiętajmy, że otyłość jest jedną z głównych przyczyn rozwoju poważnych chorób przewlekłych), może ona pomóc w zachowaniu zdrowej kondycji oczu, skóry, obniżyć ryzyko chorób serca czy nowotworów. Zapraszamy do naszego przeglądu badań.

Dynia a zdrowie oczu

Dynia zawiera wiele składników odżywczych, które zostały powiązane z pozytywnym oddziaływaniem na dobry wzrok i to pomimo upływających lat oraz starzejącego się organizmu.

Zawartość beta-karotenu zapewnia organizmowi niezbędną witaminę A a badania pokazują, że jej niedobór jest bardzo częstą przyczyną ślepoty (Eisenhauer i in. 2017, Rasmussen i Johnson 2013). Z kolei przegląd 22 badań wskazał, że osoby z wyższym spożyciem beta-karotenu miały znacznie mniejsze ryzyko zaćmy, częstej przyczyny rozwoju ślepoty (Wang i in. 2014).

Dynia jest również jednym z najlepszych źródeł luteiny i zeaksantyny, dwóch związków powiązanych z obniżaniem ryzyka zwyrodnienia plamki żółtej związanego z wiekiem (AMD) oraz zaćmy (Wang i in. 2011).

Dzięki dużym ilościom witaminy C oraz E, które mają działanie przeciwutleniające, może pomóc w zapobieganiu uszkodzeniom komórek oczu przez wolne rodniki.

Dynia a zdrowie skóry

Dynie są pełne składników, które są świetne dla zdrowia Twojej skóry. Po pierwsze, zawierają dużo karotenoidów, takich jak alfa-karoten czy beta-karoten. Badania pokazują, że substancje te mogą działać jak naturalny krem z filtrem przeciwsłonecznym. Po spożyciu, karotenoidy są transportowane do różnych narządów, w tym do skóry. To tu pomagają chronić komórki skóry przed uszkodzeniem przez szkodliwe promienie UV (Stahl i Sies 2012).

W dyni znajdziesz także spore zasoby witaminy C, która jest niezbędna dla zachowania zdrowej cery. Twoje ciało potrzebuje jej do produkcji kolagenu – białka, które utrzymuje Twoją skórę silną i zdrową (Pullar i in. 2017).

Ponadto, warzywa te zawierają luteinę, zeaksantynę, witaminę E i inne przeciwutleniacze, które, jak wykazano, wzmacniają obronę skóry przed promieniowaniem UV (Roberts i in. 2009, Pandel i in. 2013).

Dynia a choroby serca

Potas, witamina C oraz błonnik to substancje, które mają pozytywny wpływ na zdrowie serca. A jak już wiesz z wcześniejszej części naszego artykułu, dynia jest kopalnią tych mikroelementów. Badania wykazały, że osoby z wyższym spożyciem potasu mają niższe ciśnienie krwi oraz zmniejszone ryzyko wystąpienia udaru, a więc dwóch poważnych czynników ryzyka chorób serca (Vinceti i in. 2016, Filippini i in. 2017).

Dynia jest również bogata w przeciwutleniacze, które mogą chronić „zły” cholesterol LDL przed procesem utleniania. Kiedy cząsteczki cholesterolu LDL utleniają się, mogą zlepiać się wzdłuż ścian naczyń krwionośnych, co ogranicza ich przepustowość i zwiększa ryzyko zawału czy innych dolegliwości serca (Milde i in. 2007).

Dynia a nowotwory

Komórki rakowe wytwarzają wolne rodniki, które pomagają im się szybko rozmnażać (Dreher i Junod 1996). Jak już wiesz, dynia jest bogata w karotenoidy, które mają właściwości przeciwutleniające. To pozwala im neutralizować wolne rodniki, co może być ochroną przed niektórymi nowotworami.

Analiza 13 badań wykazała, że osoby z wyższym pożyciem alfa-karotenu i beta-karotenu miały znacznie niższe ryzyko raka żołądka (Zhou i in. 2016). Wiele innych badań przeprowadzonych na ludziach wykazało, że osoby z wyższym spożyciem karotenoidów mają mniejsze ryzyko raka gardła, trzustki, piersi a także nowotworów innych typów (Fu i in. 2012, Ge i in. 2013, Huang i in. 2016).

 

Kiedy lepiej ograniczać lub unikać spożywania dyni?

Dynia jest bardzo zdrowia i dla większości osób wydaje się być bezpiecznym dodatkiem do zróżnicowanej diety. Jednak niektórzy ludzie mogą odczuwać reakcje alergiczne po zjedzeniu dyni.

Zwraca się jednocześnie uwagę na jej lekkie moczopędne działanie, co może prowadzić do zwiększenia ilości wody i soli wydalanej przez organizm z moczem. Efekt ten może zaszkodzić osobom przyjmującym niektóre leki, takie jak lit. Diuretyki mogą osłabiać zdolność do usuwania litu, powodując poważne skutki uboczne.

Sama z siebie dynia jest zdrowa, aczkolwiek wiele śmieciowych potraw tworzonych na jej bazie, takie jak cukierki czy ciasta, zawiera również cukru. Nie oferują takich samych korzyści zdrowotnych jak spożywanie samego warzywa.

 

Bibliografia

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8695238/

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12134711/

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17639513/

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19168000/

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21418822/

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21901390/

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23053552/

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23679292/

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23818772/

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24159392/

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25194611/

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25726725/

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27792643/

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27941847/

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28024910/

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28208784/

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28805671/

https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0308814697001969

Tagi: alfa-karoten, beta-karoten, beta-kryptoksantyna, błonnik, dynia, luteina, zeaksantyna