Konsekwencje uprzemysłowienia produkcji żywności

Budowa skutecznego układu immunologicznego wymaga wielu wyrzeczeń i zmian w codziennych nawykach. Zdrowe odżywianie jest niezwykle istotnym elementem budowy naszej bariery ochronnej. Nie jest odkrywczym stwierdzenie, że jesteś tym co jesz.

W krajach Europy udaje się wyeliminować problemy związane z niedostępnością pożywienia. Żywność jest potrzebna w dużych ilościach, niestety jej jakość pozostawia wiele do życzenia. Półki supermarketów uginają się pod ciężarem niezliczonych produktów przetworzonych (ostatnio na półki wrócił też papier toaletowy). Żyjąc w ciągłym pędzie ludzie idą na łatwiznę, by możliwie skrócić czas przygotowywania posiłku. Stąd w diecie pojawia się wiele „pysznych i odżywczych” produktów wysokoprzetworzonych. A ich częste spożywanie prowadzi do rozwijania się chorób przewlekłych – m.in. cukrzycy (. Według raportu przygotowanego przez instytut Centers for Disease Control (CDC) aż 100 milionów Amerykanów – czyli prawie co trzeci mieszkaniec tego kraju (populacja USA to ok. 327 mln) cierpi na cukrzycę lub stan przedcukrzycowy (CDC, 2017). Uderzający jest fakt, że aż 88% osób znajdujących się w stanie przedcukrzycowym nawet nie jest świadomym ich podatności i grożącego niebezpieczeństwa. Według statystyki, potrzeba zaledwie 5 lat by nieleczony stan przedcukrzycowy zamienił się w pełnowartościową cukrzycę typu drugiego. Co gorsza, co roku współczynnik zachorowań na cukrzycę u dzieci  i młodzieży wzrasta o prawie pięć procent (NIH, 2017).

Czym się różni żywność naturalnie przetworzona od przemysłowej, wysokoprzetworzonej? Czy potrafisz rozpoznać konsekwencje przewagi żywności przetworzonej w swojej diecie? Jak można pogodzić terminy „zdrowy” oraz „szybki w przygotowaniu” posiłek?

Czy to ten moment, w którym chcesz mnie ograniczyć do pożywienia, które spadło bezpośrednio z drzewa?

Błędem byłoby stwierdzenie, że każda żywność przetworzona jest zła. Oczywiście, produkty naturalne, nieprzetworzone w zdecydowanej większości charakteryzują się większą ilością składników odżywczych, które mają wpływ na wzmacnianie naszego organizmu. Wychodzę z założenia, że popadanie w każdą skrajność jest złe. Możemy osiągnąć założony cel nie rezygnując z konsumpcji ulubionych, naturalnie przetworzonych potraw, najlepiej nie z większą częstotliwością niż raz dziennie (a raz na dwa tygodnie nawet i wysokoprzetworzonej – jeżeli naprawdę tego potrzebujesz).

Czym się różni żywność naturalnie przetworzona od przemysłowej, wysokoprzetworzonej?

Do naturalnych procesów przetwarzania żywności zaliczamy następujące: gotowanie, pieczenie, smażenie, prażenie, rozdrabnianie, solenie (szczególnie przy domowych przetworach), suszenie a także wędzenie. Oczywiście, w kwestiach prozdrowotnych wiele zależy przykładowo od tego co smażymy, jak smażymy, jakich naczyń wykorzystujemy. Te pytania moglibyśmy postawić właściwie przy każdym z wymienionych procesów. Niemniej jednak, są one i tak dużo zdrowsze od procesów przemysłowych, którym podlegają Twoje ulubione pakowane polędwiczki w panierce, pierogi, gyros czy sałatka z tuńczykiem. Wśród nich należy wymienić tak poprawiające apetyt na wymienione wyżej produkty, jak: ekstruzja, termizacja, oddzielanie mechaniczne, suszenie rozpyłowe, sterylizacja (w tym przypadku w żadnym stopniu nie chodzi o blokadę rozrodczości Twojego pożywienia), pakowanie próżniowe, obróbka podczerwienią, liofilizacja czy poddawanie żywności promieniowaniu. Wszystko po to, by Twój gotowy posiłek mógł spędzić możliwie jak najdłuższy czas w opakowaniu. Czy to aby na pewno brzmi jak zdrowe odżywianie? Czy wymienione procesy i substancje dodatkowe są obojętne dla wartości odżywczych Twojego pożywienia? Tej odpowiedzi możesz udzielić samodzielnie.

Jakie konsekwencje dla mojego zdrowia może mieć żywność wysokoprzetworzona?

Wzdęcia, zgaga, wysypki, biegunki, wszelkie możliwe objawy uczulenia. Brzmi znajomo? To są jedynie symptomy Twojego organizmu, że serwowany mu posiłek nie spełnił jego oczekiwań. Jednakże, długofalowe spożywanie takich posiłków może mieć dla Ciebie dużo poważniejsze skutki. Nieodpowiednia dieta wpływa z jednej strony na obniżenie odporności, z drugiej zaś, może prowadzić albo wzmacniać występowanie chorób przewlekłych. Badanie przeprowadzone na Uniwersytecie Paryskim wykazało bezpośredni związek między spożywaniem żywności o wysokim stopniu przetworzenia a chorobami układu krążenia. Jak z kolei wskazały badania K. D. Hall (2019), przeprowadzone w NIH Clinical Center w Bethesda w USA, osoby, w których diecie dominuje żywność wysokoprzetworzona jadły około 500 kalorii więcej dziennie niż uczestnicy badań korzystający z posiłków niskoprzetworzonych. W związku z powyższym, żywność wysokoprzetworzona pełni także funkcję autostrady do otyłości. Czy naprawdę Ci na tym zależy?

Jak można pogodzić terminy „zdrowy” oraz „szybki w przygotowaniu” posiłek?

Czy powyższe nie pozostają ze sobą w konflikcie? Brzmi trochę jak tanie i dobrej jakości, nieprawda? W drodze do lepszego zdrowia musimy poszukiwać optymalnych rozwiązań. Jak się okaże, zdrowe odżywianie wcale nie jest takie trudne! W następnych publikacjach znajdziesz między innymi ciekawe przepisy, a także informacje odnośnie najbardziej wartościowego pożywienia. Na to, czy nasze pożywienie jest zdrowe ma wpływ także wiele innych czynników, takich jak chociażby zanieczyszczenie powietrza, gleby czy wody. Powyższe tematy także będą tematem naszych rozważań. Pragniemy dostarczyć Ci kompleksowe metody dbania o zdrowie, wyznaczyć pewne granice, które z jednej strony umożliwią Ci modyfikację diety na bardziej prozdrowotną, mocno ograniczając Twoje najgorsze nawyki żywieniowe.

No nie. Znowu ograniczenia!

Każdy z nas ma pewne ulubione niezdrowe jedzenie, które spożywa nawet z pełną świadomością o jego szkodliwości. Jeśli nie chcesz kompletnie go wykluczyć ze swojej diety, to postaraj się możliwie jak najbardziej je ograniczyć. Być może z czasem, ograniczając jego spożycie do minimum samemu dojdziesz do wniosku, że jest Ci kompletnie zbędne. Zamierzamy przekazać Ci zarówno podstawową jak i bardziej wyspecjalizowaną wiedzę w zakresie wartości odżywczych poszczególnych produktów, jak je łączyć, czego unikać, co może działać korzystnie w przypadku pewnych dolegliwości, a co jest zdecydowanie przy nich wykluczone. Wszystko po to, by jedną z największych przyjemności – jaką bez wątpienia jest jedzenie – nie doprowadzać do osłabiania własnej bariery ochronnej. Chcemy być dla Ciebie drogowskazem, że zdrowe odżywianie może być źródłem potencjalnie lepszego, ale i smaczniejszego życia. Ale na samym końcu, to tylko od Ciebie zależy – jak i czy w ogóle – wykorzystasz przekazane tu informacje. To od Ciebie uzależniona jest faktyczna przemiana umożliwiająca zadbanie o zdrowie Twoje i Twoich najbliższych.

Bibliografia

Centers for Disease Control and Prevention (CDC) (2017). New CDC Report: More than 100 Milion Americans have diabetes or prediabetes, July 18.

Hall K.D. (2019). Ultra-processed diets cause excess calorie intake and weight gain: A one-month inpatient randomized controlled trial of ad libitum food intake. Cell Metabolism. May 16, 2019.

National Institutes of Health (NIH) (2017). „Rates of New Diagnosed Cases of Type 1 and Type 2 Diabetes on the Rise among Children, Teens”, April 13.

Srour B., Fezeu L. K., Kesse-Guyot E. (2019). Ultraprocessed Food Consumption and Risk of Type 2 Diabetes Among Participants of the NutriNet-Santé Prospective Cohort, JAMA Intern Med. 2020;180(2):283-291.