Grupa krwi (zwana również typem krwi) to klasyfikacja oparta na obecności lub ewentualnym braku odziedziczonych substancji antygenowych na powierzchni Twoich czerwonych krwinek. Wiele osób nawet nie zna swojej grupy krwi (a Ty? 😉 ). Nawet, jeśli wiesz jaki typ krwi płynie w Twoich żyłach, możesz nie zdawać sobie sprawy z tego, że może on być bardziej podatny na określone schorzenia. Wiele badań wskazuje również na to, że różne typy krwi predestynują nas do zupełnie innej diety celem zachowania odpowiedniego zdrowia. Grupa krwi jest jednym z elementów istotnych dla oceny swoich predyspozycji zdrowotnych. Niniejszy artykuł kończy cykl związany z obchodami Światowego Dnia Krwiodawcy.
Przy okazji, zachęcamy do zapoznania się z materiałami przygotowanymi z tej okazji, umożliwiającymi samodzielną interpretację wyników badań morfologii, w zakresie czerwonych krwinek, białych krwinek oraz płytek krwi. Czym się różnią grupy krwi? Co oznacza Rh+ i Rh-? Dlaczego grupa krwi jest ważna? Jaki wpływ ma posiadana grupa krwi na ryzyko chorób wirusowych, bakteryjnych, układu krwionośnego czy nowotworowych? Zapraszam do lektury.
Czym się różnią grupy krwi?
Wspomnieliśmy już, że grupę krwi różnicują antygeny znajdujące się na powierzchni czerwonych krwinek. W zależności od rodzaju antygenu twoja krew zostanie sklasyfikowana jako typ A, typ B, typ AB lub typ O. Antygeny te mogą być białkami, węglowodanami, glikoproteinami lub glikolipidami, w zależności od układu grupy krwi. Gdy antygeny wejdą w kontakt z substancjami nieznanymi dla organizmu, takimi jak niektóre bakterie, wywołują reakcję Twojego układu odpornościowego. Istnieją cztery główne grupy krwi.
Najstarszą znaną grupą krwi jest krew typu A. Istniała, zanim gatunek ludzki ewoluował od swoich przodków człowiekowatych- hominidów. Uważa się, że typ B powstał około 3,5 miliona lat temu, z mutacji genetycznej, która zmodyfikowała jeden z cukrów, które znajdują się na powierzchni czerwonych krwinek. Począwszy od około 2,5 miliona lat temu pojawiły się mutacje, które spowodowały, że ten gen cukru stał się nieaktywny, tworząc typ O, który nie ma wersji cukru A ani B. Następnie powstała grupa AB, która jest pokryta zarówno cukrem specyficznym dla grupy A, jak i grupy B.
Cukry znajdujące się na powierzchniach krwinek powodują, że niektóre grupy krwi są niekompatybilne: jeśli krew od dawcy typu A zostanie podana osobie z typem B, układ odpornościowy biorcy rozpozna obce cukry jako najeźdźcę i spowoduje atak. Powstała reakcja immunologiczna może nawet zabić. Krew typu O-ujemnego jest znana jako „uniwersalny dawca”, ponieważ brakuje w niej cząsteczek, które mogłyby wywołać tę reakcję („ujemna” oznacza, że brakuje jej innego rodzaju cząsteczki powierzchniowej, znanego jako antygen Rh).
Co oznacza Rh+ i Rh-?
Czynnik Rhesus (Rh) jest odziedziczonym białkiem występującym na powierzchni czerwonych krwinek. Jeśli Twoja krew zawiera białko, masz czynnik Rh dodatni. Jeśli we krwi nie ma białka, masz czynnik Rh ujemny.
Rh dodatni jest najczęściej występującym typem krwi. Posiadanie Rh ujemnego nie jest chorobą i zazwyczaj nie ma wpływu na Twoje zdrowie. Niemniej jednak, może on mieć wpływ na przebieg ciąży. Ciąża wymaga szczególnej opieki, jeśli masz Rh ujemny, a twoje dziecko ma Rh dodatni (niezgodność Rh). Dziecko może odziedziczyć czynnik Rh od każdego z rodziców. Jeśli kobieta, która jest Rh ujemna, jest w ciąży z płodem, który jest Rh dodatni, jej ciało wytworzy przeciwciała przeciwko krwi płodu.
Grupy krwi – krótka historia
Karl Landsteiner, austriacki lekarz, jako pierwszy odkrył grupy krwi w roku 1900. Trzydzieści lat później, w roku 1930 został dzięki przeprowadzonym badaniom laureatem Nagrody Nobla w dziedzinie „Fizjologii lub Medycyny”. Od tego czasu naukowcy opracowywali coraz potężniejsze narzędzia do badania biologii, pochodzenia i zastosowania każdej z grup krwi. Znaleźli intrygujące wskazówki analizując historię ich rozwoju, wykrywając wpływ grup krwi na nasze zdrowie. W dalszym ciągu, w dużej mierze temat obejmujący grup krwi pozostaje nierozwiązaną tajemnicą Dotychczas naukowcy nie znaleźli kompleksowych wyjaśnień ich istnienia i pełnego wpływu na nasze zdrowie oraz codzienne funkcjonowanie.
Dlaczego grupa krwi jest ważna?
Jak już wcześniej zaznaczyliśmy, grupa krwi jest ważna ze względu na to, że predestynuje ona do podatności lub odporności na pewne schorzenia. Ponadto, może mieć też wpływ na kreowanie zdrowej diety, dostosowanej do Twoich faktycznych potrzeb. Pomimo to, że nie mamy jeszcze pełnego naukowego obrazu odnośnie wpływu krwi na wszelkie potencjalne zagrożenia, to przeprowadzone dotychczas badania wskazały kilka kierunków wymagających dalszej eksploracji. Przedstawiamy Ci wyniki badań dotyczących danej grupy krwi oraz jej podatności lub odporności na infekcje wirusowe, bakteryjne i pasożytnicze, choroby układu krwionośnego i serca oraz choroby nowotworowe.
Grupa krwi a infekcje wirusowe, bakteryjne i pasożytnicze
Swój przegląd rozpoczynamy od infekcji wirusowych oraz najpopularniejszego medialnie wirusa ostatniego półrocza, czyli SARS-CoV-2. Przeprowadzone badania na blisko 2000 pacjentach z Norwegii, Hiszpanii, Niemiec oraz Włoch wskazało, że u osób z grupą krwi A wystąpienie ostrej niewydolności oddechowej względem uzyskanej średniej z innych grup było wyższe o 45%, podczas gdy u osób z krwią z grupy 0, zagrożenie to występowało o 35% rzadziej (Karlsen, 2020).
Grupa krwi typu 0 jest związana ze zwiększoną częstością zakażeń dżumą, cholerą, świnką i gruźlicą. Osoby z grupą krwi typu A powiązano z wyższą częstotliwością występowania ospy wietrznej i zakażenia Pseudomonas aeruginosa. Grupa krwi typu B charakteryzuje się częstszym występowaniem rzeżączki, gruźlicy, Streptococcus pneumoniae, E. coli i zakażeń salmonellą. Z kolei ostatnia z nich, grupa krwi typu AB jest związana ze zwiększonym występowaniem zakażeń ospą, E. coli i salmonellą (Garatty, 2000). Osoby nie wydzielające antygenów w płynach ustrojowych (mogą to być osoby z grupą A, B lub AB) mają zwiększoną częstość występowania Neisseria meningitides, grypy, grzybicy wywołanej Candida albicans (Garatty, 2000), Streptococcus pneumoniae, zakażenia dróg moczowych bakterią E. coli (Daniels, 2013), Streptococcus pyogenes i Vibrio cholerae (przecinkowca cholery) (Blackwell, 1989).
Grupa krwi a choroby układu krwionośnego i serca
Grupa krwi może mieć również wpływ na predyspozycje do występowania chorób układu krwionośnego i serca, powiązanych z ciśnieniem krwi, metabolizmem cukru czy wysokim cholesterolem.
Przegląd badań i przeprowadzona w nim meta-analiza wszystkich wyników wskazały, że grupy krwi inne niż 0 były powiązane z większą częstotliwością występowania zaburzeń naczyniowych, takich jak niedokrwienie tętnic mózgowych, żylna choroba zakrzepowo-zatorowa, choroba naczyń obwodowych, dławica piersiowa i zawał mięśnia sercowego (Daniels, 2013).
Jedno z badań wykazało, że wskaźnik nadciśnienia był najwyższy wśród osób z grupą krwi B, a następnie w grupie krwi A. Posiadający grupę krwi AB mieli najniższy wskaźnik nadciśnienia ze wszystkich badanych osób (El-Sayed i Amin, 2015).
Naukowcy badali również związek między grupami krwi a hiperlipidemią – podwyższonym cholesterolem. Stwierdzono, że cholesterol całkowity, cholesterol LDL (tzw. „dobry”) i trójglicerydy były wyższe, a cholesterol HDL był niższy w grupach krwi A i B, a grupa krwi AB chroniła przed hiperlipidemią (El-Sayed i Amin, 2015), podczas gdy inne badanie wykazało, że grupa krwi A była związana z wyższy poziom cholesterolu całkowitego i cholesterolu LDL, ale nie stwierdzono związku z cholesterolem HDL (Greenwell, 1997).
W przypadku cukrzycy typu 2, grupa krwi 0 miała najniższe ryzyko zachorowania. Na drugim biegunie znalazły się osoby z grupy krwi B u których stwierdzono najwyższe ryzyko. Następne w kolejności były grupa AB, a następnie grupa A, ale ryzyko dla osób z grupy AB nie osiągnęło poziomu istotności statystycznej (Fagherazzi i in. 2015).
Grupa krwi a nowotwory
Jak wskazują dotychczasowe badania, grupa krwi może dawać predyspozycje do potencjalnej choroby nowotworowej. Oczywiście, sama grupa krwi nie prowadzi do choroby, istotny jest tu niezdrowy tryb życia. Zauważono, że osoby z grupą krwi A najczęściej dotyka zakażenie bakterią helicobacter pylori, która długotrwale nieleczona, może prowadzić do nowotworów żołądka (Wang i in. 2012). Inne z badań wskazało, że osoby z grupą krwi A mają o 20% wyższe ryzyko nowotworu żołądka od osób z grupą krwi 0 (Liumbruno, 2013).
Wśród osób z grupą krwi inną niż 0 stwierdzono 17% wyższe ryzyko wystąpienia raka trzustki (Yamamoto i in., 2012). Z drugiej zaś strony, inne badania wykazały, że grupa krwi 0 jest silnie związana z chorobą trzustki u pacjentów z zespołem von Hippla-Lindaua (VHL) i jest istotnie skorelowana z litymi zmianami trzustki u pacjentów z nowotworami neuroendokrynnymi trzustki (PNET). U pacjentów z VHL istnieje wysokie ryzyko rozwoju przerzutów w całym ciele, a ryzyko rozwoju zarówno łagodnych, jak i złośliwych PNET wynosi od 8% do 17% (Weisbrod i in. 2012).
Grupa krwi a odporność – podsumowanie
Od chwili odkrycia podziału grup krwi wzrasta ilość badaczy obserwujących potencjalną ich rolę w występowaniu rozmaitych chorób. Grupy krwi są częstym celem w badaniach epidemiologicznych, ponieważ są genetycznie określonymi cechami o znanej polimorficznej ekspresji wśród osób i populacji. Wiele grup krwi jest receptorami toksyn, pasożytów i bakterii, które mogą ułatwiać kolonizację oraz inwazję gospodarza, czy też „usypiać” działanie jego układu odpornościowego. Grupy krwi mogą również służyć jako fałszywe receptory, zapobiegając wiązaniu patogenów z tkanką docelową. Ponadto, bakterie mogą stymulować produkcję przeciwciał skierowanych na antygeny grup krwi A, B, AB czy 0. Przeciwciała grupy krwi można uznać za część wrodzonego układu odpornościowego przeciwko niektórym bakteriom i wirusom. Niemniej jednak, jest to na tyle obszerny temat, że wymaga jeszcze wielu badań, które umożliwią usystematyzować zebraną wiedzę by skutecznie wykorzystywać ją na „placu boju” przy ewentualnej chorobie.
Bibliografia
https://www.bbc.com/future/article/20140715-why-do-we-have-blood-types
https://www.livescience.com/33528-why-blood-types-exist-compatible.html
https://www.medrxiv.org/content/10.1101/2020.03.11.20031096v2
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1273892/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3497328/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5061611/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/2698729/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/9111133/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11055074/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22350603/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24120598/
Tagi: grupa krwi, Rh
Komentarzy