Cukrzyca jest jedną z coraz częściej rozwijających się chorób cywilizacyjnych, a fakt, że coraz więcej siedzimy, mniej się ruszamy, gorzej jemy i więcej się stresujemy (czy w COVIDzie czy nie) nie pomaga. Cukrzyca nie pojawia się jednak przez noc, ale równie szybko nie znika. Co zatem można jeszcze zrobić żeby wspomóc odporność swojego organizmu w walce z cukrzycą? Spojrzeć na sprawę okiem osteopaty. 🙂

Cukrzyca jaką wszyscy znają

Rozwój cywilizacyjny i idące wraz z nim konsekwencje przyczyniają się do rozwijania pewnych schorzeń z większą częstotliwością. Przykładem choroby cywilizacyjnej jest cukrzyca typu 2, inaczej insulinoniezależna. Jest to choroba metaboliczna, charakteryzująca się wysokim stężeniem glukozy we krwi oraz opornością tkanek na działanie insuliny. Stanowi ona około 90% przypadków chorych na cukrzycę. Pozostałe 10% to cukrzyca insulinozależna oraz cukrzyca ciążowa.

Choć cukrzyca typu 2 nazywana jest również cukrzycą wieku dorosłego, zaczyna się rozwijać u coraz większej ilości dzieci i młodzieży. Za główne czynniki predestynujące do zachorowania uznaje się otyłość oraz występowanie cukrzycy w rodzinie (m.in. cukrzyca matki w ciąży).

Konsekwencjami utrzymującego się podwyższonego stężenia glukozy we krwi mogą być m.in.:

• choroby układu krążenia,
• udar mózgu,
• retinopatia cukrzycowa,
• niewydolność nerek,
• neuropatia cukrzycowa

Spośród niefarmakologicznych sposobów leczenia cukrzycy typu 2 głównie zaleca się aktywność fizyczną oraz stosowanie diety o niskim indeksie glikemicznym.

Tyle tytułem wstępu i podsumowania tego, co mniej więcej każdy wie i co każdy znajdzie po wpisaniu hasła „cukrzyca typu 2” do wyszukiwarki. Spójrzmy zatem na cukrzycę w trochę szerszy i mniej oczywisty sposób tzn. przez pryzmat osteopatii.

 

Cukrzyca mniej oczywista – ujęcie holistyczne

Na początku należy zaznaczyć że cukrzyca jest chorobą wieloukładową i ma wpływ na wiele organów. Nie możemy jedynie sprowadzić cukrzycy do zaburzenia poziomu glukozy we krwi. Pomijając wpływ takich czynników jak sen, stres czy choroby współistniejące, nie jesteśmy w stanie w pełni zrozumieć prawdziwych potrzeb pacjenta z cukrzycą.

Zbyt krótki, jak również zbyt długi sen, może przyczyniać się do rozwoju cukrzycy typu 2. Prawidłowy proces snu ma wpływ na regulację poziomu hormonów greliny i leptyny czyli tzw.”hormonów głodu i sytości”, a jego zaburzenie może przyczyniać się do wzrostu insulinooporności tkanek.

Nieprawidłowa reakcja na stres i zbyt długie poddanie działania czynnika stresującego, również wpływa na gospodarkę glukozy. „Hormony stresu” takie jak adrenalina i kortyzol są odpowiedzialne za uwalnianie glukozy do krwi z wątroby.

Choroby wpółistniejące, w szczególności te wpływające gospodarkę hormonalną, mogą również mieć znaczenie dla rozwoju cukrzycy. Zaburzenia pracy przysadki, nadnerczy czy tarczycy, może powodować zbyt dużą produkcję hormonów hamujących działanie insuliny.

Warto również zaznaczyć, że pacjenci z cukrzycą częściej cierpią na depresję i zaburzenia lękowe, co pokazuje jak złożona jest to choroba.

 

Jakie są główne założenia osteopatii?

W podejściu osteopatycznym ważną rolę odgrywają pewne założenia:

• Istniejąca ciągłość struktury i funkcji mówi nam o wzajemnym oddziaływaniu na siebie tych dwóch składowych. Zarówno w ujęciu lokalnym (na poziomie organu) jak i globalnym (na poziomie całego organizmu).
• Zdolność organizmu do samoleczenia i zaburzenie tej zdolności przez czynniki wewnętrzne jak i zewnętrzne.

Cukrzyca i osteopatia

Mając na uwadze te założenia, poprzez pracę osteopatyczną jesteśmy w stanie wpływać na:

– zdolność organizmu do prewencji cukrzycy (m.in. przywracanie równowagi autonomicznej, mającej wpływ na sposób reagowania organizmu na stres, pracę narządów wewnętrznych i odruchowe wydzielanie hormonów wpływających na poziom glukozy we krwi),

– radzenie sobie z cukrzycą (m.in. pozytywny wpływ na obniżenie poziomu glukozy we krwi oraz odruchowy wzrost wydzielania insuliny z trzustki),

– radzenie sobie z jej konsekwencjami (szczególnie w obrębie układu mięśniowo-szkieletowego)

O niwelowaniu negatywnych skutków stresu oraz przywracaniu równowagi pomiędzy częścią współczulną i przywspółczulną układu nerwowego mówiliśmy przy okazji ładunku allostatycznego.

Zarządzanie gospodarką cukrową

Jeżeli chodzi o obniżanie poziomu cukru we krwi, to analiza starszych badań osteopatycznych przywołuje technikę „unoszenia żeber” (ang. rib rising), dla żeber od II do V, jako „stymulację trzustki”. Zastosowanie tej techniki skutkowało obniżonym poziomem glukozy we krwi w 30 i 60 minucie po terapii.

Dla porównania, rotacyjna technika manipulacyjna dla segmentów przejścia piersiowo-lędźwiowego kręgosłupa (Th11 do L1), w tych samych interwałach czasowych, okazywała się być „inhibicją trzustki”, skutkującą podwyższonym poziomem glukozy we krwi.

Konsekwencje cukrzycy dla układu mięsniowo-szkieletowego

Do najczęstszych konsekwencji cukrzycy typu 2 w obrębie układu mięśniowo-szkieletowego należą:

– zespół cieśni nadgarstka

– zespół zamrożonego barku

– ograniczenie ruchomości drobnych stawów dłoni

– przykurcz Dupuytren’a

– choroba Forestiera (rozsiany samoistny rozrost kostny w obrębie kręgosłupa)

– neuroosteoartropatia Charcota

Zespoły te nie są wyjątkowe dla cukrzycy, aczkolwiek pacjenci cukrzycowi mają zdecydowanie większe ryzyko rozwoju tych dolegliwości.

Badanie osteopatyczne, poprzedzone odpowiednim wywiadem, skupiające się na jakości tkanek oraz ruchomości w tych konkretnych obszarach, może być skuteczną formą prewencji wyżej wymienionych powikłań cukrzycy typu 2. Techniki osteopatyczne, nacelowane na wydłużenie więzadła poprzecznego nadgarstka, mogą być skuteczną formą prewencji i terapii zespołu cieśni nadgarstka.

Ważne jest jednak, żeby zwrócić uwagę na ewentualne restrykcje w obrębie całego przebiegu pęczka nerwowo-naczyniowego kończyny górnej (przedramie, ramię, obręcz kończyny górnej, górny otwór klatki piersiowej, kręgosłup szyjn i piersiowy oraz klatka piersiowa).

Technika Spencera (technika celowana na obszar stawu ramiennego i obręczy kończyny górnej, składająca się z 7 elementów) jest skuteczną formą poprawy i podtrzymania zakresu ruchomości okolicy obręczy kończyny górnej, zatem wydaje się być obiecującą formą prewencji zespołu zamrożonego barku.

 

Czy cukrzycę można wyczuć pod ręką?

Ciekawym jest, że w badaniu palpacyjnym osób z cukrzycą typu 2, można odnotować zmiany tkankowe w okolicy kęgosłupa na poziomie przejścia piersiowo-lędźwiowego (Th11 do L2) po stronie prawej. Jest to obszar odpowiadający, nie trzustce jakby można się spodziewać, lecz prawej nerce.

Autor badań sugeruje, że zmiany te mogą odpowiadać progresji choroby, m.in. dysfunkcji nerek, która może prowadzić do nefropatii. To poraz kolejny pokazuje, jak złożona jest to choroba nie polegająca tylko na insulinooporności i niedoborze insuliny.

Inne badanie z 2010 sugeruje, że u osób z podwyższonym poziomem cukru we krwi dochodzi do gromadzenia się płynów poza macierzą komórkową. Skutkować to może większą sztywnością oraz nabrzmieniem tkanek podskórnych okolicy tylnego aspektu szyjnego odcinka kręgosłupa.

Są to ciekawe obserwacje, która mogą być istotne, ale bardziej w lokalizacji zmian i ocenie zaawansowania procesu cukrzycowego, niż diagnozie samej choroby.

 

Cukrzyca w podejściu osteopatycznym – podsumowanie

Jak powiedział twórca osteopatii, Andrew Taylor Still: „Rolą lekarza jest poszukiwanie zdrowia, ponieważ każdy może znaleźć chorobę”. Osteopata zatem poprzez swoją pracę może wpływać na poprawę jakości życia, dzięki eliminowaniu działania szkodliwych czynników zewnętrznych i wewnętrznych. Osteopatia może być również bardzo pomocna we wczesnej identyfikacji oraz radzeniu sobie z konsekwencjami cukrzycy, w szczególności w obrębie narządu ruchu.

Ważne jest również, by pamiętać o promowaniu zachowań prozdrowotnych i prewencyjnych, takich jak zbilansowane odżywianie oraz odpowiednia aktywność fizyczna, mających wpływ nie tylko na cukrzyce, ale również na ogólne wzmacnianie odporności organizmu.

 

Bibliografaia

https://jaoa.org/article.aspx?articleid=2094390

https://jaoa.org/article.aspx?articleid=2094236

 

Zobacz też:

Spacer po lesie i jego terapeutyczne zalety

Allostaza – czyli ile stresu jesteśmy w stanie znieść?

Osteopatia – co to jest i jak leczy?

Osteopatia Wisceralna