Coraz szybsze tempo życia, stres, niewłaściwie zbilansowana dieta, zanieczyszczenie środowiska oraz siedzący tryb życia wpływają negatywnie na nasz organizm, a w szczególności na układ pokarmowy. Z pomocą przychodzi nam oczywiście nie kto inny jak natura, oferująca bogaty wybór ziół, które odpowiadają za wspomaganie trawienia.
Dolegliwości, które świadczą o nieprawidłowym trawieniu to nudności, bóle brzucha, zaparcia czy wzdęcia.
Wspomaganie trawienia
Zioła dzięki swojemu silnemu działaniu są w stanie zdziałać cuda, a jednocześnie są to substancje całkowicie naturalne i bezpieczne. Do najczęściej stosowanych ziół na wspomaganie trawienia zaliczamy: koper włoski, miętę pieprzową, imbir, rozmaryn lekarski, kminek, chaber bławatek, mniszek lekarski oraz prawoślaz lekarski.
Wszystkie wyżej wymienione zioła na wspomaganie trawienia są tanie i łatwo dostępne. Możemy kupić je w aptece albo sklepie zielarskim. Pamiętajmy jednak, aby nie lekceważyć objawów, które świadczą o nieprawidłowym trawieniu, szczególnie jeśli są to powtarzające się dolegliwości, ponieważ mogą wskazywać lub prowadzić do bardziej poważnych chorób.
Koper włoski
Owoc kopru włoskiego wykazując działanie rozkurczające, wiatropędne oraz regulujące trawienie pobudza perystaltykę jelit, a dodatkowo łagodzi bóle brzucha i wzdęcia. Koper włoski w stanie naturalnym rośnie w krajach śródziemnomorskich, w innych często jest uprawiany. Jest to roślina dwuletnia.
Najczęściej jest stosowany w formie herbatki pomagającej na kolkę u małych dzieci.
Mięta pieprzowa
Mięta to bardzo popularne i powszechnie dostępne w naszym kraju zioło wieloletnie, znane ze swego orzeźwiającego smaku. W kuchni mięta jest głównie używana jako dekoracja deserów i mrożonych napojów. Jej smak dobrze komponuje się z dodatkiem cytrusów.
Jeśli sami pozyskujemy liście mięty, pamiętajmy aby zbierać je w drugiej połowie czerwca, gdy ukażą się pąki kwiatowe, po odrośnięciu rośliny można powtórzyć zbiór. Głównym składnikiem leczniczo-czynnym surowca jest olejek lotny, z którego pozyskuje się mentol. Oprócz tego mięta zawiera także garbniki i kwasy organiczne
Główną zaletą mięty jest wspomaganie trawienia oraz poprawa apetytu. Bardzo dobrze sprawdza się również w przypadku nieżytu żołądka oraz niestrawności. Jej liście zwiększają ilość soków żołądkowych, ułatwiają przyswajanie pokarmów i działają rozkurczowo (warto sięgać po miętę gdy cierpimy z powodu skurczów żołądka). Dodatkowo zioło to pomoże przy kolkach jelitowych, biegunce, wzdęciach, problemach z wątrobą oraz drogami żółciowymi.
Kolejnym atutem mięty jest odświeżanie oddechu, co stanowi dobrą alternatywę dla gumy do żucia. Sprawdzi się także jako środek do płukania jamy ustnej w stanach zapalanych.
Więcej o mięcie przeczytacie tu.
Imbir
Jest to popularna przyprawa w kuchni azjatyckiej, ma specyficzny, silny aromat z odświeżającą, nieco słodką nutą, zaś w smaku jest palący i lekko gorzki. Ten ostry smak i zapach imbir zawdzięcza dużej ilości olejków eterycznych. Wpływa pozytywnie na pobudzenie śliny oraz soków żołądkowych, dzięki czemu nasz żołądek jest w stanie znacznie szybciej strawić pokarm. Imbir pomaga także w łagodzeniu mdłości i bólu brzucha, poprawia apetyt oraz dezynfekuje jamę ustną. Możemy dodać go bezpośrednio do dań lub zaparzyć herbatę ze startego korzenia.
Po więcej informacji o imbirze zapraszamy tutaj.
Rozmaryn lekarski
Rozmaryn to jedna z najpopularniejszych przypraw w kuchni śródziemnomorskiej. Oprócz działania wiatropędnego i rozkurczowego liście rozmarynu powodują także wzmożone wytwarzanie żółci w żołądku. Kolejną zaletą rozmarynu jest wspomaganie trawienia. Rozmaryn można dodać bezpośrednio do posiłku lub przygotować z niego napar.
Kminek
Kminek to roślina dwuletnia, dość pospolita w Polsce. W stanie dzikim można ją spotkać na miedzach, łąkach i przydrożach. Owoce stanowiące surowiec zielarski zbiera się w lipcu.
Oprócz podniesienia walorów smakowych dania kminek wpływa na wspomaganie trawienia. Substancje czynne, które zawiera (karwon, limonen, kwercetyna, kemferol) działają rozkurczowo, wiatropędnie, a także pobudzają wydzielanie soków żołądkowych i żółci. Wspomagają w problemach z wątrobą oraz dwunastnicą. Warto dodawać go do ciężkostrawnych dań mięsnych. Pomaga w problemach ze wzdęciami, kolce jelitowej lub w przypadku utraty apetytu.
Chaber bławatek
To zioło, które rośnie dziko głównie na miedzach oraz nieużytkach rolnych. Zbioru kwiatów dokonuje się w ciepłe dni w okresie kwitnienia. Chaber zawiera glikozydy antocyjanidowe (cyjanina, pelargonina), knicynę, heterozyd, cichorin i sole mineralne. Dzięki ich obecności posiada silne właściwości moczopędne. Wypijany pod postacią naparu potrafi zwiększyć nawet kilkakrotnie ilość wydalanego moczu. Doskonale wspomaga więc oczyszczenie naszego organizmu, dlatego jest bardzo pomocny w przypadku zatruć pokarmowych.
Dodatkowo chaber bławatek posiada także właściwości żółciopędne, przeciwzapalne oraz antybakteryjne, co dodatkowo wpływa pozytywnie na wspomaganie trawienia. W medycynie ludowej jest używany przy problemach z wątrobą oraz na poprawę przemiany materii.
Mniszek lekarki
Jest to roślina bardzo powszechnie rosnąca na trawnikach, przydrożach i łąkach. Surowiec lekarski stanowią korzeń rośliny, który zbiera się pod koniec lata i jesienią oraz kwiat. Wśród substancji aktywnych wyróżniamy taraksacynę, alkohole trójterpenowe, inulinę, związki kauczukowe, garbniki oraz żywice. Mniszek lekarski pobudza czynności wątroby oraz wspomaga wydzielanie żółci i soków trawiennych. Dodatkowo zwiększa także produkcję moczu, dzięki czemu nasz organizm lepiej oczyszcza się z toksyn. Pozytywnie wpływa także na pracę jelit, zapobiega zaleganiu w nich treści pokarmowej oraz przeciwdziała zaparciom.
Herbata z korzenia mniszka lekarskiego pomoże w uregulowaniu trawienia, pobudzi apetyt oraz doskonale wpłynie na pracę układu pokarmowego. Warto po nią sięgać nie tylko dla poprawy trawienia, ale także w trakcie odchudzania oraz w razie problemu z zaparciami.
Sok z kwiatów można pić przy złej przemianie materii, niestrawności oraz otyłości.
Prawoślaz lekarski
To dwuletnia bylina rosnąca dziko lub uprawiana w ogrodach. Surowiec stanowi głównie korzeń rośliny, który zbiera się w lipcu. Sproszkowany korzeń prawoślazu lekarskiego posiada właściwości osłaniające i doskonale sprawdza się w przypadku takich dolegliwości trawiennych jak nieżyt żołądka, zgaga lub problemy z dwunastnicą. Może być także stosowany przez osoby mające problemy z zaparciami ponieważ usprawnia perystaltykę jelit oraz ułatwia przesuwanie treści żołądkowej.
Co na konkretne dolegliwości?
W celu wspomagania trawienia a także zapobiegania większości chorób układu trawiennego bardzo istotny jest nasz styl życia, a wiec głównie codzienna aktywność fizyczna. Podstawą powinna być dobrze zbilansowana odżywcza dieta, która nie obciąża naszego organizmu, pozbawiona konserwantów, a także mało przetworzona. Człowiek powinien jeść małe porcje, pamiętając za razem by ostatni posiłek zjeść na 2–3 godziny przed pójściem spać. Nasz układ trawienny bardzo obciąża nikotyna, alkohol i stres.
Nie wszystkie powyższe zalecenia udaje się zawsze realizować dlatego warto wiedzieć czym można sobie pomóc w przypadku konkretnego zaburzenia funkcjonowania układu trawiennego.
Ból brzucha
W przypadku ostrego bólu brzucha konieczna jest szybka konsultacja z lekarzem. Słabszy ból zwykle oznacza zaburzenia trawienia, kolkę, skurcz czy stan zapalny.
Stan zapalny – zioła zawierające chamazulen (działanie przeciwzapalne): kwiat rumianku, ziele werbeny, owoce kminku. Właściwości przeciwzapalne wykazują także lukrecja, babka lancetowata oraz kwiat nagietka.
Skurcze – zioła rozkurczające, mające w swoim składzie flawonoidy i kumaryny: kwiat rumianku.
Działanie osłonowe – zioła śluzotwórcze: korzeń prawoślazu.
Niedokwaśność
Z powodu niedokwaśności następuje zmniejszenie lub nawet zahamowanie produkcji kwasu solnego w żołądku (utrata apetytu, zaburzenia trawienia).
W tym wypadku pomogą zioła o dużej zawartości związków goryczowych, które zwiększają wydzielanie soku żołądkowego oraz flawonoidy mające działanie żółciopędne – ziele bylicy bożego drzewka, majeranek.
Nadkwaśność
Z powodu nadkwaśności produkcja kwasu solnego jest nadmierna i stężenie zbyt wysokie (kwaśne odbijanie, zgaga, ból w nadbrzuszu).
Tu pomogą zioła zawierające duże ilości substancji śluzowych: nasienie lnu, korzeń prawoślazu.
Niestrawność
Często męczy Cię uczucie przepełnienia, brak apetytu, ból brzucha, a może także biegunki i/lub zgaga? To objawy niestrawności, która z reguły jest wynikiem błędów dietetycznych. Nie można jej jednak lekceważyć, gdyż może być wynikiem poważnych chorób (m. in. niewydolność trzustki, zapalenie błon śluzowych żołądka).
W tym wypadku pomocne będą zioła o właściwościach rozkurczowych (zawierające kumaryny) oraz pobudzające trawienie (dzięki związkom goryczowym, fitosterolom i kwasom polifenolowym): kwiat rumianku, korzeń arcydzięgla, ziele bylicy piołunu, pietruszka, kminek. Dobrze sprawdzą się także: korzeń mniszka, owoc ostropestu, ziele krwawnika, dziurawca i liść karczocha.
Refluks/zgaga
Refluks jest nieprzyjemną dolegliwością, w której treść żołądkowa wraz z sokiem żołądkowym cofa się do przełyku, co powoduje ból, pieczenie, a nawet zapalenie błony śluzowej przełyku. Często zalecane przy tej dolegliwości są blokery (inhibitory) pompy protonowej (IPP), które po dłuższym okresie stosowania wywołują działania niepożądane. Mogą odpowiadać za zaburzenia trawienia, wzdęcia, bóle brzucha czy zaburzenia flory jelitowej. W tym wypadku na początku warto pomóc sobie ziołami. Zaletą zastosowania ziół, w porównaniu ze stosowaniem leków z grupy inhibitorów pompy protonowej, jest brak ingerencji w fizjologiczne pH żołądka. W przeciwnym razie trawienie białek jest utrudnione, co może skutkować przemieszczaniem niestrawionych cząsteczek białek w dalsze odcinki przewodu pokarmowego.
Skuteczne w przypadku refluksu będzie zastosowanie ziół łagodzących stan zapalny wraz z ziołami wspomagającymi trawienie oraz śluzotwórczymi: berberys, nasiona kozieradki, bylica pospolita, kwiat rumianku i korzeń prawoślazu. Dodatkowo można sobie pomóc lukrecją oraz kwiatem nagietka.
Wzdęcia
Wzdęcia są najczęściej skutkiem złej diety i wynikają z nagromadzonych w żołądku i jelitach gazów. Podobnie jak objawy niestrawności nie są groźne, jednak nie można ich lekceważyć.
W tym przypadku polecane są rośliny wiatropędne (działanie rozkurczowe, wspomaganie perystaltyki jelit, przeciwdziałanie nadmiernej fermentacji): anyżek, anyż gwiazdkowy, ziele bylicy bożego drzewka, kmin, kardamon, kwiat rumianek i szałwia.
Zatrucie pokarmowe
Przyczynami zatruć pokarmowych jest zjedzenie czegoś nieświeżego, skażonego bakteriami lub związkami toksycznymi. Często wiąże się ono z ostrymi objawami bólowymi, wymiotami, biegunką i osłabieniem organizmu. Przy ostrym zatruciu należy szybko skonsultować się z lekarzem.
Przy zatruciu można zastosować zioła polecane w przypadku niestrawności oraz kwiat chabru bławatka. Jeśli dodatkowo męczy nas biegunka warto zastosować owoc borówki czernicy (czarnej jagody).
Podsumowanie
Naturalne zioła na trawienie mają bardzo pozytywny wpływ na pracę naszego układu pokarmowego oraz doskonale usprawniają procesy trawienne. Warto po nie sięgać nie tylko w razie wystąpienia dolegliwości trawiennych, ale także profilaktycznie, w celu zapobiegania pojawienia się ich w przyszłości.
Literatura
Kuźnicka B., Dziak M.; Zioła i ich zastosowanie; Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa, 1987
Pucek M.; „Zioła i rośliny przyprawowe – znaczenie w żywieniu i wykorzystanie w kuchni”, Brwinów, 2019
https://planteon.pl/blog/ziola-na-trawienie-wlasciwosci
https://www.zielnik-apteczny.pl/ziola-a-zdrowie/ziola-a-trawienie/
https://swiatlekarza.pl/ziola-w-chorobach-ukladu-pokarmowego/
Zobacz tez:
Tagi: ból brzucha, chaber bławatek, imbir, kminek, koper włoski, mięta pieprzowa, mniszek lekarski, nadkwaśność, niedokwaśność, niestrawność, prawoślaz lekarski, refluks, rozmaryn lekarski, zatrucie pokarmowe, zgaga
Komentarzy